Dün yazmış olduğum "Meyveli Yoğurt Otizm Hastalığına Sebep Olur Mu?" araştırma yazımdan sonra bir arkadaşım benimle irtibata geçti ve otizm hastalığının tedavisinde ilerleme sağlamış olan bir diyetten bahsetti. Ben de bu konuyla ilgili bugün araştırmamı yaptım ve sizlerle de bilgilerimi paylaşmak istedim.
GAPS ingilizce kökenli bir kelime grubunun kısaltılmış hali. Literatürde "Gut and Psychological Syndrome" yani "Bağırsak ve Psikoloji Sendromu" olarak geçiyor.
Genel mantığı ise pek çok psikolojik rahatsızlığın bağırsak anormalilerinden kaynaklandığını savunuyor. Bağırsak florasında veya epitel dokusunda meydana gelen hasarlar sonucu bağırsaktan sızan toksinlerin kana ulaşması ve beyin fonksiyonlarını etkilemesi sonucu kişinin hayatı boyunca mücadale edeceği psikolojik rahatsızlıklara hatta daha ileri vadede otizme kadar sorunlar ortaya koyduğu temeline dayanıyor. Tabiki bu durum sadece psikolojik sorunları değil fizyolojik problemleri de tetikliyor. Bu sızıntı kana karışmasıyla birlikte pek çok dokuda tahribata sebep olabiliyor. Bu sebeple GAPS aynı zamanda "Gut and Psyhological Syndrome" yani "Bağırsak ve Fizyoloji Sendromu" olarak da geçiyor. Bu durum yetişkinlerde görülebildiği gibi annenin hamileliği sürecinde bebeğe de geçebiliyor.
Bu bağırsak tahribatına son yıllarda şekillenen beslenme alışkanlığımız olduğu düşünülüyor. İşlenmiş gıdalar, nişastalı gıda tüketimi, fast fooda ilginin artması, katkı maddeleriyle dolu hazır gıdaların tüketimi gibi yeme alışkanlıklarının bağırsak florasını bozduğu ve epitel dokuyu tahribata uğrattığı düşünülüyor.
Bu düşünceden yola çıkarak ortaya çıkan Gaps Diyeti, bozulan bağırsak florasını düzenlemeyi ve yıpranan epitel dokuyu onararak kalıcı bir çözüm bulmayı vaadediyor. Bunu ilaçlar yoluyla değil tamamen doğal bir beslenme yöntemiyle yapacak olmamızın sebebi ise yine aynı şekilde geçtiğimiz yıllarda ciddi şekilde artan antibiyotik tüketiminin de bağırsak yapısını bozmasından kaynaklanıyor.
Bu diyet dışardan bakıldığında bir nebze zor gözükse de esasen bir geçmişe dönüş olarak kabul edilebilir. Özellikle geçmişte göçebe yaşam tarzına sahip Türklerin beslenme yöntemiyle ciddi benzerlikleri vardır ve bu da eski Türklerin yaşam sürelerinin niçin bu kadar uzun olduğuna bir örnek gösterilebilir.
Diyetin biraz zorlayıcı olabileceği düşüncesiyle alternatif olarak başlanabilecek bir başlangıç diyeti de düşünülmüş. Genel olarak spesifik bir karbonhidrat diyeti gibi karbonhidrat içeren neredeyse her şeyden uzaklaşılıyor, şeker ve nişasta hayatımızdan çıkıyor, fermente ürünler ana öğünlerin yanına geliyor. Diyetin temel yapı taşlarından bahsetmek gerekirse;
-En önemli öğünler et ve balık ürünleri. Her gün ana öğün olarak tüketmemiz gerekiyor. Özellikle haşlama yöntemiyle tüketilmesi gerekiyor. Pek çok önemli vitamini suya geçeceği için bu et suyu da çok önemli. Bazen çorba olarak bazen içecek olarak tüketilmeli.
-Sütten yani çiğ süt tüketiminden uzaklaşılıyor. Süt proteini kazeinin bağırsak epiteline zararlı olmasından dolayı ve sütün çoğu zaman alerjen olması hatta gaz problemi gibi problemlerden dolayı sadece fermente süt ürünleri yani yoğurt, kefir gibi ürünler tercih ediliyor.
-Yumurta bu diyetin vazgeçilmezi. Özellikle sarısı neredeyse anne sütü kadar faydalı olduğu için yumurta da rahatlıkla tüketilebilir.
-Nişasta içermeyen tüm sebzeler, haşlanmış olarak ve çiğ şekilde tüketilebilir. Mevsimi olmasına ve hormonsuz olmasına özen gösterin.
-Bütün meyveler çiğ veya kurutulmuş olarak tüketilebilir. Yine aynı şekilde mevsimi olması, hormonsuz olması ve kurutulmuş ise katkı maddesi içermemesi çok önemli.
-Kuruyemişler tüketilebilir. Ara öğün olarak besin değeri yüksek bir alternatiftir.
-Yağ tüketiminde sadece hayvansal yağ tercih edilmeli. Belki de en zor kısmı bu. Fakat bu en önemli adımlardan biri. Bitkisel yağların girdiği prosesler ve trans yağ içermeleri sebebiyle kesinlikle katı tereyağı, sadeyağ, danayağı, kuzuyağı gibi yağlar tercih edilmeli.
-Balın doğal olduğuna eminseniz bal tüketimi de çok önemli. Doğal bir alternatiftir.
-Fermente tüm ürünler mükemmel bir alternatiftir. Turşu bu diyetin vazgeçilmezlerinden.
İşte görmüş olduğunuz bu adımları kapsayan Gaps diyetinin temeli bu şekilde. Bu diyetle ilgili ayrıntılı bilgileri diyetin yaratıcısı olan kişinin kitabından bulabilirsiniz. Linkini aşağıya ekleyeceğim. Ama şuan bir başka konuya daha değinmek istiyorum. Gaps diyetini araştırdığımda karşıma sadece diyetin yaratıcısı olan kadın ve onun kitabıyla ilgili bilgiler çıktı. Ben de bu olayı destekleyen bilimsel makaleler bulup taramak istedim.
Gaps diyetinin yaratıcısı tek bir kişi olsa da ve literatürde kabul görmüş ciddi etkileri olmasa bile GAPS gerçekten var olan bir durum. Özellikle yabancı makalelerde beslenme alışkanlığının bağırsak florasını ve bağırsak epitel dokusunu bozduğunu ve bu bozulmalardan dolayı bağırsaktan sızan toksik maddelerin kana karışmasıyla hem fizyolojik hem psikolojik problemlere sebep olabildiği anlatılmış ve literatürde bununla ilgili yapılmış çokça araştırma mevcut. Kendim yararlandığım birkaç makaleyi buraya ekleyeceğim.
Son olarak benim tavsiyem, eğer kendinizde veya çevrenizde ciddi bir psikolojik veya fizyolojik rahatsızlık olduğunu düşünüyor ve alternatif bir çözüm arıyorsanız bu diyete ciddi bir şekilde göz atmanızı ve imkanlarınız el veriyorsa denemenizi tavsiye ederim. Zararlı hiçbir noktası olmayan bu diyetin her halukarda faydasını göreceğinize inanıyorum. Otizm konusunda ne kadar faydalı olur bilmem ama en azından bağırsak floranızı düzenleyerek yaşam standartınızı yükselteceği kesin.
Umarım sizler için keyifli bir yazı olmuştur. Kullandığım tüm kaynakları aşağıya ekleceğim. Beni instagramda da takip etmeyi unutmayın. Keyifli günler diliyorum!
Kaynaklar
http://www.gapskitap.com/gaps-diyeti-1.html
Gut And Psychology Syndrome The GAPS in our Medical Knowledge, Natasha Campbell-McBride, MD
The role of psychological and biological factors in postinfective gut dysfunction, 23 September 1998
A controlled trial of psychological treatment for the irritable bowel syndrome, E Guthrie, F Creed, D Dawson, B Tomenson - Gastroenterology, 1991
Instagram
instagram.com/foodie.advices
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder